गंगा दशहरा पर्व जेष्ठ शुक्ल दशमीमा मनाइन्छ। यस पर्वको महत्त्व गंगा नदी पृथ्वीमा अवतरण भएको दिनको रूपमा मानिन्छ।
पर्वको उत्पत्ति र महत्व:
- गंगाको अवतरण: पुराणहरू अनुसार, भगीरथले अनेकौँ प्रयास गरी यही दिन गंगालाई पृथ्वीमा ल्याएको उल्लेख छ।
- पाप नाश: यो पर्वमा १० प्रकारका पाप नाश हुने विश्वास रहेको छ। यसै विश्वासमा नदी, पवित्र तलाउ तथा तीर्थस्थलमा स्नान गरी तर्पण गरेर यो पर्व मनाइन्छ।
पर्वको विधि:
- दशहरा प्रारम्भ: यो पर्व ज्येष्ठ शुक्ल प्रतिपदामा सुरु भई दशमीमा पूरा हुन्छ। दशमीको विशेष महत्त्व रहेको बताइन्छ।
- स्नान: सकेको दशैदिन स्नान गर्ने नसके दशमीका दिन स्नान गर्ने विधान छ।
- दान र उपवास: यस दिनको दान तथा उपवासको विशेष महत्त्व छ।
प्रमुख तीर्थस्थल:
- रसुवा: गोसाइँकुण्डमा श्रद्धालुको घुइँचो लाग्छ।
- नुवाकोट: वेत्रावतीमा पनि यस पर्वको अवसरमा धेरै श्रद्धालुहरू आउने गर्दछन्।
- अन्य स्थान: दोभान तथा त्रिवेणीमा पनि श्रद्धालुको भीड लाग्ने गर्छ।
गंगा दशहरा पर्वले धार्मिक, सांस्कृतिक र आध्यात्मिक महत्त्व बोकेको छ। यो पर्वले पवित्रता, शुद्धता र धार्मिक आस्थामा आधारित स्नान, तर्पण र दानको महत्त्वलाई उजागर गर्दछ।
