नेपालको विदेशी मुद्रा सञ्चिति वैशाख महिनामा अहिलेसम्मकै उच्च स्तरमा पुगेको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकको पछिल्लो प्रतिवेदनले विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा उल्लेखनीय वृद्धि भएको देखाएको छ।
प्रमुख बुँदाहरू:
- सञ्चिति स्थिति: वैशाखसम्म मुलुकसँग १९ खर्ब ४२ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ अर्थात् १४ अर्ब ५४ करोड अमेरिकी डलर बराबरको विदेशी मुद्रा सञ्चिति रहेको छ। यसमध्ये २२.१ प्रतिशत भारतीय मुद्राको र बाँकी अमेरिकी डलरमा छ।
- विदेशी मुद्रा वृद्धि: चालु आर्थिक वर्षको पहिलो १० महिनामा मुलुकसँग चार खर्ब रुपैयाँभन्दा बढी विदेशी मुद्रा थपिएको छ। २०८० असार मसान्तसम्म १५ खर्ब ३९ अर्ब ३६ करोड रुपैयाँ सञ्चिति रहेको थियो, जुन २६.२ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो।
- राष्ट्र बैंकको सञ्चिति: कुल विदेशी मुद्रा सञ्चितिमध्ये राष्ट्र बैंकसँग मात्रै १७ खर्ब २२ अर्ब दुई करोड रुपैयाँ रहेको छ भने अन्य बैंक तथा वित्तीय संस्थासँग एक खर्ब ९३ अर्ब ५९ करोड रुपैयाँ रहेको छ।
वर्तमान अवस्थामा विदेशी मुद्रा सञ्चिति:
- वस्तु तथा सेवा आयात: राष्ट्र बैंकको अनुमान अनुसार, हालको विदेशी मुद्रा सञ्चितिले १२ महिना १८ दिनको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त छ।
- वस्तु आयात: सञ्चितिले १५ महिना तीन दिनको वस्तु आयात धान्न पुग्नेछ।
प्रमुख कारणहरू:
- घट्दो आयात: पछिल्लो समय आयात घटिरहेको छ, जसले विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा वृद्धि गर्न मद्दत गरेको छ।
- बढ्दो विप्रेषण: वैशाखसम्म मुलुक भित्रिने विप्रेषण १९.२ प्रतिशतले बढेर ११ खर्ब ९८ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ पुगेको छ। अमेरिकी डलरमा यो वृद्धि २३.४ प्रतिशतले भएको छ।
विदेशी मुद्रा सञ्चिति उच्च भएको यस अवस्थामा, मुलुकको आर्थिक स्थिरता र विकासका लागि सरकार र वित्तीय संस्थाहरूले विशेष ध्यान दिनुपर्नेछ। आयात घटाउने र विप्रेषणलाई अझ बढी प्रोत्साहन दिने नीतिहरूले दीर्घकालीन आर्थिक स्थिरता सुनिश्चित गर्न मद्दत पुर्याउन सक्छ।
