किरात समुदायले आज सिसेक्पा तङ्नाम पर्व मनाउँदै छन्, जसलाई साउने सङ्क्रान्ति पनि भनिन्छ। यो पर्व किराती समुदायले आफ्नो इष्टदेवको सम्मानमा मनाउने गर्छन्। यस अवसरमा उनीहरू नयाँ पाकेका फलफूल डोरीमा तुनेर ढोकामाथि झुण्ड्याउने परम्परा पालना गर्दछन्।
परम्परागत क्रियाकलापहरू
- सिसेक्पा तङ्नाम तयारी: पूर्वी नेपालका विभिन्न क्षेत्रमा बसोबास गर्ने किराती समुदायले बिहानै खेतबारी वा नजिकको वनजङ्गलतिर गई साउने सिसेक्पा तङ्नामका लागि आवश्यक अन्न, फलफूल र पात सङ्कलन गर्छन्।
- डोरीमा फलफूल झुण्ड्याउने: हरियो बाबियोको डोरी बाटेर लहरै सिउरेर घरको मूल ढोकामाथि वरिपरि टाँगेर झुण्ड्याउने परम्परा रहिआएको छ।
- घरमा खानपिन: सबै परिवार मिलेर अलि सबेरै आफ्नो घरमा भएको अन्न, फलफूल र अन्य परिकार बनाएर खानपिन गरी रमाइलो गर्दछन्।
- साँझपख उत्सव: गाउँघरमा मिठो–मसिनो खानपिन गरिसकेपछि बन्दुक पड्काउँछन्, थाल, झ्याम्टा, नाङ्लो र ढोल बज्छन्।
- बालबालिकाको सहभागिता: बच्चादेखि युवायुवतीसम्मले घरभित्रका सबै ठाउँ र घर वरिपरिसमेत घुमेर यी सामग्री बजाउँदै केही खराब तत्वलाई घरभित्रबाट बाहिरतिर खेदाउने चलन रहेको छ।
- मातृभाषामा प्रार्थना: ‘सङ्क्रान्ति जाउ, मङ्क्रान्ति आउ, अनिकाल जाउ, सहकाल आउ’ भन्ने भावमा अनिकाल वा दुःख–पीडालाई पर्वका रूपमा मनाइन्छ।
महत्व र संस्कार
सिसेक्पा तङ्नाम पर्व पूर्वका किरात लिम्बू, राई, तराईका थारू, पश्चिमका मगर, गुरुङ आदिले आदिमकालदेखि बसिआएका विभिन्न आदिवासी/जनजातिले साउने सङ्क्रान्ति पर्वको रूपमा मनाउँदै आएका छन्। यस पर्वले समुदायमा धार्मिक, सांस्कृतिक र सामाजिक एकता र सामुदायिक भावना बलियो बनाउँछ।
